Wassily Kandinsky (1866 - 1944) został ukształtowany przez energiczny i sprzeczny okres w przejściu od 19 do 20 wieku. Uważa się go za jednego z przedstawicieli "srebrnego wieku" sztuki rosyjskiej, epoki, która przyniosła bezprecedensowy rozkwit sztuk wizualnych i performatywnych, a także literatury i muzyki. Zainteresowania artysty obejmowały muzykę (sam grał na skrzypcach), zainteresowanie mistycyzmem i okultyzmem, zamiłowanie do rosyjskiej sztuki ludowej. Studiował również doktrynę harmonii barw. Właśnie te różnorodne impulsy i uczucia przepływały w jego twórczości, a ich kulminacja nastąpiła w 1911 roku w obrazie "Sąd Ostateczny/Kompozycja V". Jest on dziś uważany za pierwszy obraz abstrakcyjny w historii sztuki nowoczesnej.

W tym sensie należy również rozważyć "Linie cięcia" z 1923 roku. Artysta konsekwentnie rezygnuje z naturalnych wzorców. Nie próbując nawet przedstawiać znanych zjawisk, unika wszelkich sprzeczności i porównań. W tym dążeniu idzie też dalej niż np. francuscy kubiści jego czasów. Malarz taki jak Fernand Léger dosłownie budował swoje obrazy z form krystalicznych czy kubistycznych, nadając im niezwykle plastyczne wrażenie. W "Schnittlinien" nie ma o tym mowy. Kandinsky odrzucił zarówno geometrię, jak i stereometrię jako środki do celu. Ale zrywając ze znanymi sposobami widzenia i wyobrażeniami obrazowymi, artysta dostarcza nam klucza - jeśli można tak powiedzieć - do zrozumienia dzieła. W ten sposób bowiem ożywiamy się, by widzieć kolory i formy tak, jakby były czymś zupełnie nowym. Swobodna fantazja, jaką jest "Cut Lines", wymaga więc także otwartości i ciekawości oka patrzącego.

Nazwa zdjęcia to program: W swoim niepowtarzalnym języku formalnym, Kandinsky projektuje dziki "zlepek" prostych i zakrzywionych linii, kwadratów, trójkątów, kół i elips. Nie można wyodrębnić wyraźnie zdefiniowanego pierwszego planu lub tła; podobnie zawodzą konwencjonalne kategorie, takie jak "powyżej" i "poniżej". Wreszcie, obraz może być oglądany od lewej do prawej strony, jak również odwrotnie. Oczywista jest próba dopasowania pewnych form do realnie istniejących obiektów. Na przykład, niebieski obszar z kolorowymi kropkami w lewym górnym rogu obrazka może reprezentować paletę. Siatka lub kwadrat z wzorem przypominającym szachownicę również wywołują skojarzenia z dobrze nam znanym światem. A jednak rzeczy te prezentują się w oderwaniu od znanego kontekstu i w ten sposób zyskują swoją autonomię. Istnieją one wyłącznie jako elementy składowe dzieła artystycznego. Za tym poglądem przemawiają również całkowicie swobodne linie i powierzchnie. Na obrazie wyraźnie widać, jak Kandinsky poszukiwał nowych możliwości wyrazu. Z natury rzeczy uciekał się do form już istniejących, takich jak trójkąty czy kwadraty. Każdy artysta korzysta przecież z mniej lub bardziej sprawdzonej skarbnicy form. Również Kandinsky w "Liniach cięcia" nie może się od tego całkowicie uwolnić. Nie stawia nas jednak przed stałym, niezmiennym stwierdzeniem. Każde dogmatyczne podejście jest obce "Cut Lines". Obraz jest zaproszeniem dla widza, by pozwolił, by nieskrępowana kompozycja i gra kolorów oddziaływały na niego bez ukrytych motywów.

---

Przecinające się linie, 1923 · Wassily Kandinsky