Gustave Courbet to jeden z tych malarzy XIX wieku, którzy zrewolucjonizowali malarstwo i wywarli trwały wpływ na artystów kolejnych pokoleń. Był bezkompromisowy, ale stanowczo odmawiał podporządkowania swojej sztuki konwencjom i gustom masowego odbiorcy. Courbet gardził elitarnym, akademicko-symbolistycznym malarstwem swoich czasów. Dążył raczej do demokratyczno-realistycznego sposobu malowania, w którym z jednej strony wyrażał rzeczywistość zmysłową, a z drugiej - leżącą u jej podstaw prawdę idealną. Tym, a także bezpośrednim, kładącym nacisk na pociągnięcie pędzla stylem malowania, położył podwaliny pod malarstwo impresjonistów.

"Kobieta na falach" została ukończona przez Courbeta w 1868 roku, w samym środku jego okresu realizmu. Obraz estetycznie wskazuje na przyszłość, ale zawiera też elementy tradycyjne. Kobieta w jeziorze jest nieokreślonym motywem. Mogłaby to być zwykła kobieta z ludu, a wtedy Courbet zaspokoiłby swój demokratyczny i społeczny aspekt. Z drugiej strony postać ta ma cechy mitologiczne i romantyczne zarazem, co artysta uzmysławia poprzez implikowany przepych włosów i manieryczną pozę. To właśnie klasyczny i ponadczasowy motyw kąpiącego się, do którego nawiązuje Courbet i który będzie zajmował wielu artystów po nim, przede wszystkim Paula Cézanne'a i Pierre'a-Auguste'a Renoira.

Czyniąc temat prowokującym, Courbet ponownie przeciwstawił się akademickim konwencjom swoich czasów. Kobieta znajduje się na pierwszym planie pomieszczenia, dominując w ten sposób nad całą kompozycją. Wpada w oko widza, podobnie jak poszczególne części jej nagiego ciała, które malarz eksponuje w prowokacyjny sposób. Podczas gdy spuszczona głowa i rozmarzone spojrzenie zakotwiczają ją w sferze mitologii, jej pulchne piersi i włosy pod pachami są z tego świata. Podobnie pozostałe elementy przestrzenne i obrazowe są również z tego świata. Ponure tło i oświetlenie pierwszego planu nadają tej scenie pełen napięcia dramatyzm, a przedstawienie wody i fal świadczy o dbałości realisty Courbeta o szczegóły.

---

Kobieta na falach · Gustave Courbet